پژوهشی بر معماری قلعه کوه آبیز در شهرستان زیرکوه

چکیده مقاله

سرزمین قهستان به دلیل شرایط جغرافیایی و کوهستانی بودن یکی از مراکز مهم اسماعیلیان در قرون میانی اسلامی بوده است، حسن صباح بعد از اینکه قلعه الموت را به تصرف در آورد، حسین قاینی را برای تسخیر قلاع قهستان به این منطقه فرستاد و این منطقه بهعنوان دومین مرکز اسماعیلیان در این دوره مورد توجه بود، علاوه بر قلاع تصرف شده، قلعههای دیگری نیز برای مقابله با حکومت مرکزی ساخته شد. از جمله قلعههای معروف که متعلق به قرون میانی اسلامی و در ارتباط با اسماعیلیان در منطقه خراسان جنوبی است، قلعه کوه آبیز در شهرستان زیرکوه میباشد. این قلعه بر فراز کوهی مرتفع و مشرف به دشتی در شرق است که دید کاملی نسبت به محیط اطراف دارد، همچنین قرارگیری این قلعه بر سر جادة مهم ارتباطی که از شهرهای قهستان به ویژه قاین به هرات منتهی میشود از جمله ویژگیهای ساختاری این قلعه میباشد. قلعه کوه آبیز مانند اکثر قلاع اسماعیلی منطقه قهستان به تعبیت از کوهی که بالای آن قرار گرفته و به صورت نامنظم ساخته شده و از قسمتهای مختلفی، از جمله ارگ، برج و بارو، سربازخانه، حوض انبار، قبرستان و... تشکیل شده است. هدف اصلی از این پژوهش توصیف معماری قسمتهای مختلف قلعه کوه آبیز بوده و پژوهش حاضر براساس روش توصیفی تحلیلی و رویکرد تاریخی فرهنگی بوده و روش - - کار در این تحقیق به صورت میدانی و کتابخانهای انجام شده