معرفی محوطه معدنی و باستانی نخلک انارک با تکیه بر بررسی های باستانشناسی مطالعه موردی محدوده قلعه بزرگ

چکیده مقاله

استفاده از مواد معدنی فلزی و غیرفلزی از اواخر دوره نوسنگی در فلات ایران افزایش می یابد. شواهد باستان شناختی نشان می دهد پس از کشف فلز مس در هزاره ششم ق.م، دست یابی به فن آوری های ذوب و استحصال فلزات از نیمه دوّم هزار پنجم ق.م گسترش یافته است. مطالعات این عرصه از آن جهت اهمیّت دارد که فلزات و مواد معدنی نقش مهمّی در پیشرفت و توسعه زندگی انسان داشته اند. بطوری که فلزات در تبیین و تقسیم بندی دوره های فرهنگی جوامع انسانی به عنوان شاخص اصلی تحولات محسوب می شوند. آثار و شواهد این دوره ها به صورت محوطه های معدنی و ذوب فلز دربسیاری از نقاط کشور بویژه در حاشیه کویر مرکزی شناسائی شده اند. در محوطه معدنی و باستانی نخلک انارک از نظر چگونگی فرآیند معدنکاری و ذوب فلز سرب و نقره، پس از بررسی های باستان شناختی و مطالعات آزمایشگاهی مشخص گردید فرآیند معدنکاری ابتدا با برداشت رسوبات پرعیار پلاسری بوده و برای ذوب با استفاده از روش تشویه و ذوب انفصالی به کمک سوخت گیاهی ابتدا فلز سرب و سپس نقره استحصال شده است. براساس گاهنگاری مدارک سفالی و چوبی این محوطه به دوران ساسانی، قرون میانی و متأخر تعلق دارد.