بررسی عوامل اجتماعی موثر بر مشارکت دینی دانشجویان دانشگاه بیرجند

چکیده مقاله

مشارکت دینی مهم‌ترین رکن تشکیل‌دهنده سرمایه اجتماعی و یکی از مفاهیم کلیدی جامعه‌شناسی دین است. مشارکت دینی در کشور ایران که اکثریت مسلمان و شیعه هستند امری بسیار مطلوب و ارزشمند می¬باشد و روایت¬های مختلف بر آن تأکید فراوان دارد. ولی باوجود سفارش‌های زیاد دین مبین اسلام در دهه¬های اخیر تحقیقات انجام شده درکشور و احساسات عمومی افراد جامعه نشانگر آن است که مشارکت دینی مردم ایران در مقایسه با اوایل انقلاب کاسته شده است و این کاهش در قشر جوان بیشتر از اقشار دیگر جامعه مشاهده می¬شود. این سؤال در ذهن محقق به وجود می‌آید که چرا باوجوداینکه جوانان ما از زمان کودکی با مشارکت دینی، آشنا می‌شوند و در مراکز آموزش‌وپرورش، رسانه‌های ارتباط جمعی و خانواده این امر مورد توجه قرار می‌گیرد؛ باز هم جوانان ما آن‌چنان‌که باید به بعضی از اشکال مشارکت دینی اهمیت نمی‌دهند و پایبندی جوانان در عمل به مشارکت دینی در حد مورد انتظار نیست. لذا هدف از انجام این تحقیق بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت دینی جوانان به خصوص دانشجویان دانشگاه بیرجند می¬باشد. نتایج به دست آمده نشان می¬دهد که متغیر وابسته یعنی مشارکت دینی با متغیرهای ارزش‌های دینی، استفاده از رسانه‌های جمعی، پایگاه اقتصادی-اجتماعی خانواده، اعتماد اجتماعی و نوع دانشکده رابطه معنا¬داری وجود دارد؛ اما بین سن، جنس، قومیت، مقطع تحصیلی و محل سکونت با مشارکت دینی رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین تحلیل چندمتغیری نشان می‌دهد که متغیرهای ارزش‌های دینی، اعتماد اجتماعی، پایگاه اجتماعی-اقتصادی خانواده و استفاده از رسانه¬های جمعی به ترتیب بیشترین تأثیر را بر متغیر وابسته دارند. نتایج این پژوهش هم‌سو با نظریه¬های اینگلهارت و نوریس، پاتنام و پارسونز می¬باشد.