نویسندگان | محمد بهنام فر,مریم وفایی فرد |
---|---|
نشریه | پژوهشنامه متون ادبی دوره عراقی |
شماره صفحات | ۷۹-۹۴ |
شماره سریال | ۱ |
شماره مجلد | ۴ |
نوع مقاله | Full Paper |
تاریخ انتشار | ۲۰۲۱ |
نوع نشریه | الکترونیکی |
کشور محل چاپ | ایران |
چکیده مقاله
یکی از مهمترین مسائلی که ذهن پژوهندگان و ناقدان مثنوی را به خود مشغول کرده، تمثیلهای هزلآمیزی است که بهویژه در برخی از آنها، به بیپرواترین شکلی به مستهجنگرایی پرداخته شده است. برخی مثنویپژوهان این موضوع را برنتافته و آن را با فضای معنوی متن ناسازگار یافتهاند و گروهی آن را با دلایل مختلفی توجیه کردهاند. در مقالۀ حاضر، پس از توضیح مختصری در باب هزل، سعی بر این است که به مسائلی از قبیل جایگاه هزل در سنت شعری و عصر مولوی، اتفاقی یا هدفمندبودن انتخاب اینگونه تمثیلها و سپس بررسی و تحلیل روانشناختی آن، پرداخته شود. نتایج تحقیق که به شیوۀ تحلیل محتوا انجام گرفته، بیانگر آن است که وجود اینگونه حکایتها، علاوه بر رعایت حال مستمعان و جنبۀ تعلیمی آنها، به گونهای که در مثنوی مطرح شده است، نهتنها برانگیزانندۀ مخاطبان نیست، بلکه زشتی آن را بیشتر مینمایاند و از دیدگاه روانشناسی، باعث کاهش تمایل به پلیدی میشود و در پایان، به چرایی چینش اینگونه تمثیلها که از دفتر چهارم به بعد بازتاب بیشتری دارد، پرداخته شده است.
tags: تحلیل روانشناختی، هزل، تمثیل، مثنوی، مولوی