بررسی عوامل موثر گرایش به گزیش نام های ملی در کودکان در دو دهه اخیر از دیدگاه زبان شناسی اجتماعی در شهر بیرجند

چکیده مقاله

نام‌شناسی علم مطالعۀ نام‌هاست و نام یکی از وجوه تمیز دادن افراد، اشیاء، مکان‌ها، . . . است. نام به عنوان کلمه یا مجموعه‌ای ازکلمات است که هویت خاصی را ارائه داده و عوامل مختلفی هم‌چون عوامل اجتماعی، فرهنگی، تاریخی، سیاسی، اقتصادی، رسانه، اینترنت و فضای مجازی، میزان تحصیلات، موقعیت اجتماعی، و آگاهی افراد از کارکرد اجتماعی-فرهنگی نام نقش به سزای در تغییر نگرش خانواده‌ها و والدین در گزینش نام برای برای دو جنسیّت پسر و دختر از مذهبی به ملّی داشته و از آن تآثیر می‌پذیرد. پژوهش حاضر با توصیف و تبیین عوامل مؤثر در نام‌گذاری کودکان به "بررسی عوامل مؤثر گرایش به نام‌های ایرانی در نام‌گزینی کودکان در دو دهۀ اخیر از دیدگاه زبان‌شناسی اجتماعی در شهر بیرجند" پرداخته است. در این پژوهش نام‌ها از نظر جنسیّت تفکیک شده و مشاهده شد که نام‌های گزینش شده برای دختران گرایش بیشتری به ملّی دارند در مقایسه با پسران. روش پژوهش حاضر ترکیبی یعنی کتابخانه‌ای-میدانی، و پژوهشی نظری-میدانی بوده که برای مطالب نظری مطالعات گسترده‍ای در حوزۀ زبان‌شناسی اجتماعی صورت گرفته، و در حوزۀ میدانی با مراجعه به سازمان ثبت احوال شهر بیرجند اسناد در اختیار قرار گرفت. روش گردآوری داده‌ها اسنادی بوده است. جامعۀ آماری پژوهش کلیّه نام‌های خاص گزینش شده از ابتدای سال 1370 تا پایان سال 1399، ثبت شده در سازمان ثبت احوال شهر بیرجند بوده که از میان آنها حجم نمونه شامل 171855 نام دختر و پسر است. با استفاده از آمارهای توصیفی (فراونی و درصد) و به کمک نرم‌افزار SPSS، بر مبنای دهه‌ها به تجزیه و تحولات نام‌گذاری در جامعۀ مورد مطالعه پرداخته شد و داده‌ها تجزیه و تحلیل شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که نام‌های انتخاب شده در سه دهۀ اخیر در سه گروه نام‌ شامل نام‌های مذهبی (عربی)، ملّی (ایرانی) و ترکیبی (ملّی-مذهبی) گرایش قابل ملاحظه‌ای از مذهبی به ملّی داشته‌اند؛ و هم‌چنین نام‌های گزینش شده برای دختران در مقایسه با نام‌های گزینش شده برای پسران روند افزایشی قابل توجهی از مذهبی به ملّی را داشته است.