تحلیل گفتمان خداوند در مقابل مخالفان در سوره انعام بر اساس دو نظریه داده بنیاد و لاکلا و موفه

چکیده مقاله

پژوهش حاضر با تکیه‌بر نظریه لاکلا و موفه به بررسی گفتمان خداوند متعال در مقابل مخالفان در سوره انعام می­پردازد؛ لذا ابتدا داده‌ها بر مبنای نظریه داده- بنیاد کدگذاری گردید سپس بر اساس این نظریه تحلیل شد. بررسی داده‌ها نشان می‌دهد که گفتمان خداوند با دال مرکزی «توحید» در تقابل با گفتمان مخالفان با دال مرکزی «شرک» قرار می‌گیرد. مخالفان به‌منظور حفظ هژمونی و قدرت خود اقدام به طرد و حاشیه رانی گفتمان خداوند از طریق ایجاد شک و دودلی، بهانه­جویی و نافرمانی می‌کنند اما خداوند، در مقابل، از طریق برجسته­سازی گفتمان خود به بازنمایی هژمونی خود می‌پردازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد خداوند مدلولی است مقتدر که در کنار دال شناور «مهربان بودن»، «عقاب دهنده» نیز هست. در نظام معنایی گفتمان خداوند برخی از دال­ها مانند دال شناور «یکتا بودن» در تضاد با دال محوری گفتمان مخالفان در بازنمایی گفتمان هژمونیک خداوند نقش عمده­ای را ایفا نموده­اند.