تبیین مبانی اخلاقی شهروندی دیجیتال؛ مرور سریع

Abstract

امروزه با گسترش استفاده‌های نوجوانان و جوانان از فناوری‌های دیجیتال و فرصت‌ها و چالش‌های متأثر از آن، ضرورت پرداختن به مسئله تربیت شهروندی دیجیتال احساس می‌شود. مبانی اخلاقی بخش مهمی از مبانی تربیت شهروندی دیجیتال به‌شمار می‌رود. در این راستا هدف از پژوهش حاضر تبیین مبانی اخلاقی شهروندی دیجیتال است. رویکرد پژوهش کیفی و روش آن مروری از نوع مرور سریع بود. قلمرو پژوهش شامل کلیه منابع مرتبط با مبانی اخلاقی شهروندی دیجیتال بین سال‌های 2024-2014 بود که با روش نمونه‌گیری هدفمند و در طی سه مرحله غربالگری، مطالعات نهایی جهت تجزیه و تحلیل انتخاب شدند. با استفاده از یافته‌های حاصل از تجزیه و تحلیل مطالعات می‌توان الگویی متشکل از چهار بعد دانش، توانش، نگرش و ارزش برای مبانی اخلاقی شهروندی دیجیتال ترسیم کرد. در این الگو در بعد دانش مفاهیم مرتبط با آگاهی دیجیتال، در بعد توانش مفاهیم مرتبط با مهارت‌های دیجیتال، در بعد نگرش مفاهیم مسئولیت‌های دیجیتال و در بعد ارزش مفاهیم حقوق دیجیتال جای گرفته است. یافته‌های این پژوهش می‌تواند تصویری روشن از مبانی اخلاقی شهروندی دیجیتال برای سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان ارائه کند.