ارزشیابی مبتنی بر ارزش(ارزش محور) برنامه درسی ریاضی مدرسه ای

Abstract

توجه به جایگاه کلیدی ارزشیابی در فرایند آموزش و پرداختن به آن از زوایای متعدد، نقشی تعیین کننده در اصلاح و بهبود روش های سنتی خواهد داشت. در ارزیابی چند بعدی از شرایط آموزشی، در کنار ارزیابی اهداف برنامه از منظر اصالت محتوا، توجه به رویکردهای انسانگرایانه نیز مفید و حائز اهمیت است و توسعه برنامه ها بر مبنای منافع، انگیزه، استعداد و انتظارات مصرف کنندگان است. در این مقاله، چارچوبی برای ارزشیابی ارزش محور برنامه های درسی ریاضی ارائه شده است که از رویکردهای انسانی ارزشیابی، مبتنی بر مصرف کننده است. ارزشیابی برنامه درسی ریاضی از منظر ارزش ها به برنامه ریزان کمک می کند تا برخی از مشکلات برنامه های درسی ریاضی را که اغلب مورد غفلت واقع می شوند، شناسایی و اصلاح کنند و در انتخاب برنامه های جدید و یا تغییر برنامه های در دسترس، بر مشکلات موجود تمرکز کنند. این چارچوب به ویژه برای معلمانی که به دلیل عدم تسلط کافی بر اهداف آموزش ریاضی، مهارت و آمادگی خوبی برای تدریس ریاضیات ندارند، مفید است و بدین سبب باید توسعه یافته و مورد بررسی دقیق تر قرار گیرد. در نهایت، این چارچوب می تواند به عنوان یک ابزار ارزیابی معتبر برنامه درسی ریاضی برای تعیین کیفیت آن در توسعه تربیت شهروندی باشد. این مطالعه با تکیه بر روش ترکیبی آمیخته )کمّی و کیفی( به بررسی مولفه های ارزشی برنامه ریاضی مدرسه ای با استفاده از مدل ارزیابی cipp )محتوی، ورودی، فرایند، فراورده( با تمرکز بر دو مولفه محتوی و فرایند، مبتنی بر نمرات دانش آموزان در بخش کمّی و دیدگاه های معلمان ریاضی در بخش کیفی، انجام شده است. این پژوهش در درس ریاضی با دانش آموزان سال هفتم و معلمان آنان در شش مدرسه شهر اراک انجام شد. این مدارس با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. در مجموع 145 دانش آموز) 56 درصد دختر و 44 درصد پسر( و از لحاظ سطح اجتماعی و اقتصادی در سطوح پایین) 38 نفر(، متوسط) 76 نفر( و بالاتر ) 31 نفر( در این تحقیق شرکت کردند. ارزش های فراگیران در سطوح مختلف از قیبل: اجتماعی، سنتی، دموکراتیک، کسب و کار، علمی و ارزش های اساسی پایه شناسایی و بررسی شد. در نتیجه تجزیه و تحلیل، با توجه به جنسیت، در موارد مختلف ارزش های حرفه ای مانند: مفید بودن، ثبات و سازگاری، قابلیت اطمینان، سخت کوشی، جستجوگری و ابعاد زیبایی شناسی در مورد دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معناداری وجود دارد. از نگاه معلمان نیز تاکید مطلق بر ارزش هایی از قبیل حل مساله، تفکر تحلیلی، تولید راهبرد حل، انضباط فکری و هماهنگی با محیط، تفکر منطقی، تصمیم سازی و تفکر علمی و درک ارتباطات، در برنامه درسی ریاضی دانش آموزان را از پرداختن به ارزش هایی از قبیل عشق ورزی و دوست داشتن، با نشاط و خنده رو بودن و برقراری تعامل پویا باز می دارد.