عوامل مؤثر بر رفتار شهروندی سازمانی کتابداران کتابخانه‌های آستان قدس رضوی

Abstract

هدف: امروزه بهبود بهره‌وری عملکرد کتابخانه‌ها جهت بقا، توسعه و پیشرفت آن‌ها دارای اهمیت زیادی است. توجه به تأثیر رفتار شهروندی سازمانی کتابداران که مربوط به وظایف فرانقش تعریف ‌نشده آن‌ها است و باعث بهبود عملکرد کتابخانه‌ها می‌شود، از ارزش ویژه‌ای برخوردار است. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت رفتار شهروندی سازمانی کتابداران کتابخانه آستان قدس رضوی در شهر مشهد و عوامل مؤثر بر آن است. روش : این پژوهش ترکیبی از نوع تبیینی متوالی است. نمونه آماری این تحقیق، 127 نفر از کتابداران کتابخانه آستان قدس رضوی شهر مشهد هستند که به روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای از جامعه 200 نفری انتخاب شدند. گردآوری داده-های کمی، با استفاده از پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی انجام شد. داده‌ها به دو شیوه کمی و کیفی تحلیل شد. نمونه ‘گیری جامعه آماری در بخش کیفی10درصد از کتابدارانی که در مرحله کمی نمره میانگین بالاتری کسب نموده بودند، به‌صورت هدفمند تعیین شد. برای گردآوری داده‌های کیفی از روش مصاحبه نیمه-ساختار‌یافته استفاده شد. همچنین داده‌های موردنظر به شیوه کدگذاری باز، محوری و انتخابی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج: یافته‌ها در بخش کمی نشان داد که رفتار شهروندی سازمانی در بین کتابداران کتابخانه آستان قدس رضوی شهر مشهد بیش‌ازحد متوسط بود. اطاعت سازمانی و وفاداری سازمانی و ابتکارات فردی به‌صورت معنی‌داری، رفتار شهروندی سازمانی را پیش‌بینی‌ نمود. مشارکت سازمانی، رفتارهای کمک‌کننده و جوانمردی نقش مؤثری در پیش‌بینی رفتار شهروندی سازمانی نداشتند. همچنین یافته‌های مصاحبه در بخش کیفی نشان داد عدالت سازمانی ، وفاداری سازمانی و حمایت سازمانی ، ویژگی‌های شخصیتی ، تعهد و رضایت شغلی عوامل دخیل در بروز