رابطه الگوهای فرزند پروری و سرزندگی تحصیلی در دانش اموزان متوسطه اول

Abstract

خانواده به‌عنوان نخستین محیط پرورشی کودک، در پرورش ویژگی‌های گوناگون کودکان نقش فراوانی دارد. کودک نخستین آموختنی‌ها را در خانواده و سپس مدرسه می‌آموزد. این تأثیر در دوران مدرسه نیز ادامه پیدا می‌کند؛ پس فهم چگونگی تعامل والدین با دانش‌آموزان اهمیت دارد. سبک‌های فرزند­پروی، الگوهایی از پرورش فرزندان است که از تعامل به­هنجار والدین و پاسخ آن‌ها به رفتار فرزندان شکل می‌گیرد. درواقع شیوه‌های فرزندپروری یکی از بُعدهای خانواده است که طبق پژوهش‌ها تأثیر بسیار و سازنده‌ای در تمام زمینه‌های اجتماعی و تحصیلی و نیز شکل‌گیری ویژگی‌های گوناگون روان‌شناختی، ازجمله سرزندگی تحصیلی دارد؛ بنابراین لازم است که رابطه بین الگوهای فرزندپروری و سرزندگی تحصیلی در دانش‌آموزان بررسی قرار گیرد. هدف از پژوهش حاضر، رابطه الگوهای فرزندپروری و سرزندگی تحصیلی دانش­آموزان متوسطه شهر قاین بود. روش پژوهش از نوع همبستگی است. جامعه مورد نظر پژوهش حاضر، دانش‌آموزان دختر متوسطه اول شهر قاین بود که با توجه به آمار ارائه‌شده، 280 نفر را شامل شده­است. نمونه آماری مطالعه بر اساس جدول کرجسی و مورگان، 260 نفر است که با روش نمونه­گیری خوشه­ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار اندازه­گیری پژووهش، پرسشنامه‌های سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی­زاده (1391) و شیوه­های فرزندپروری بامریند (1991) بود. روایی پرسشنامه­های فوق­الذکر توسط صاحب­نظران تأیید و پایایی آن با محاسبه ضرایب آلفای کرانباخ، برای پرسشنامه سرزندگی تحصیلی 80/0 و پرسشنامه شیوه­های فرزندپروری 75/0 گزارش ‌شده­است. داده­های پژوهش با استفاده از آزمون پیرسون و رگرسیون چندگانه و با استفاده از نرم­افزار spss تحلیل شد. یافته­های پژوهش نشان داد، بین نوع الگوهای فرزندپروری با سرزندگی تحصیلی دانش­آموزان رابطه وجود دارد. همچنین از بین دو سبک فرزندپروری یعنی سبک استبدادی و سهل‌انگارانه، با سرزندگی تحصیلی، رابطه معناداری وجود دارد؛ ولی در سبک قاطع با سرزندگی تحصیلی رابطه معناداری وجود ندارد؛ همچنین سهل­گیرانه بیشترین رابطه را با سرزندگی تحصیلی دارند.