الگوی مفهومی توسعه حرفه ای معلمان ابتدایی با رویکرد آینده پژوهی

Abstract

هدف: یکی از مسائل عمده در آموزش و پرورش با توجه به گستردگی جامعة منابع انسانی به‌ویژه معلمان، تقویت منابع انسانی است. معلمان، از مهم‌ترین متغیرهای نیازمند تغییر به‌منظور بهبود سیستم‌های آموزشی شناخته می‌شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی وضع موجود توسعه حرفه‌ای معلمان مقطع آموزش و پرورش ابتدایی است. مواد و روش‌ها: رویکرد حاکم بر پژوهش حاضر، کیفی و با روش داده بنیاد انجام گرفت. جامعه‌ی آماری شامل کلیه کارگزاران دخیل در برنامه‌های توسعه حرفه‌ای آموزگاران استان خراسان جنوبی بودند که از طریق نمونه‌گیری هدفمند از نوع ملاک‌‌محور انتخاب شدند. داده‌ها از طریق مصاحبه‌ی نیمه‌ساختار‌یافته با 12 نفر از آموزگاران، 4 نفر از مدیران مدارس و 2 نفر از کارشناسان آموزش منابع انسانی آموزش و پرورش خراسان جنوبی بود. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده شد. جهت محرمانه ماندن هر کدام از شرکت‌کنندگان در مراحل پژوهش و رعایت اخلاق پژوهشی به هرکدام از آن‌ها یک کد اختصاص داده شد. ابزار گردآوری داده‌ها در این تحقیق، مصاحبه نیمه‌ساختاریافته می‌باشد. برای تأمین روایی و پایایی از معیارهای لینکن و کوبا (1980) استفاده شد. در زمینه‌ی قابلیت اعتبار، از روش کنترل اعضاء شرکت‌کننده استفاده شد. در زمینه‌ی قابلیت انتقال، یافته‌ها در اختیار متخصصین قرار داده شد. در زمینه‌ی قابلیت اتکا (قابلیت اطمینان)، از روش توافق بین کدگذاران استفاده شد و در زمینه‌ی قابلیت تأیید مرور و بازخورد همتایان بکار برده شد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان‌دهنده‌ی سی و سه مفهوم محوری و سیزده مقوله منتخب است که در قالب مدل پنج عاملی شامل عدم برنامه مناسب و نگاه غیرحرفه‌ای به توسعه حرفه‌ای به‌عنوان مقوله‏ی محوری و شرایط علّی (عوامل فردی و سازمانی)، عوامل زمینه‌ای (عوامل محیطی و سازمانی)، شرایط مداخله‌ای تسهیل‌گر(انگیزش، نیازسنجی و برنامه‌های توانمندسازی)، شرایط مداخله‌گر محدودکننده (چالش‌های برنامه‌ای و چالش‌های مالی و سیاست‌گذاری) راهبردها (جاری و اقدامات احساس نیاز شده) و پیامد (کاهش کاهش انگیزه و اتلاف منابع) سازمان یافت.