تدوین سناریوهای توسعه حرفه‌ای معلمان بر اساس اصول آینده‌ پژوهی

Abstract

هدف: عصر آینده، عصر شبکه‌هاست، اما نه شبکه‌های تکنولوژی، بلکه شبکه‌های انسانی و عصر هوشمندی مجموعه انسانی در شبکه‌های جهانی است و نقش معلمان به عنوان هسته مرکزی نظام آموزشی بیش از پیش مورد توجه خواهد بود. هدف این پژوهش شناخت عوامل اصلی و نگاشت سناریوهای‌ باورکردنی و مطلوب توسعه حرفه‌ای معلمان استان خراسان جنوبی است. مواد و روش ها: این پژوهش از نوع کاربردی و با روش‌های جدید آینده‌پژوهی(دلفی و سناریو ) انجام‌گرفته است. همچنین، شیوه‌های گردآوری اطلاعات میدانی، اسنادی و کتابخانه‌ای است. برای تحلیل شاخص‌ها و متغیرها از نرم‌افزارهای میک مک و سناریو ویزارد استفاده شد. جامعه آماری شامل 30 نفر از متخصصان توسعه حرفه‌ای شامل معلمان، کارشناسان و مدیران خبره آموزش و پرورش بود که به صورت هدفمند (ملاک محور) انتخاب شدند. معیار هدف‌مندی داشتن مدرک کارشناسی ارشد و حداقل سابقه خدمت 15 سال است. مشارکت‌کنندگان در پژوهش شامل 15 نفر از معلمان ،10 نفر از مدیران این مدارس و 5 نفر از کارشناسان آموزش منابع انسانی ادارات آموزش و پرورش بودند. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که 13 عامل اصلی در توسعه حرفه‌ای معلمان استان خراسان جنوبی تأثیرگذار است. این عوامل شامل توسعه توانمندی معلمان در نقش فردی و اجتماعی، تحولات علمی، جایگاه معلم در جامعه، میزان همکاری و تعامل با معلمان و متخصصان، توسعه توانمندی‌های شناختی و خودآموزی، وضعیت انگیزشی و علاقه متناسب با شغل، توسعه فرهنگ آموزشگاهی و اخلاق حرفه‌ای، حمایت مالی دولتی و مردمی از معلمان و مدارس، توجه به تخصص گرایی، توسعه فناوری، شبکه‌های اجتماعی، سواد رسانه‌ای، میزان اتکا به مدرسه، توجه به اثربخشی و توسعه ارتباطات (محلی، ملی و بین‌المللی) است. این عوامل بر اساس تحلیل سناریونویسی به 39 وضعیت احتمالی می‌انجامند. بعد از تحلیل وضعیت‌های احتمالی، 6 سناریو باورکردنی و 3 سناریو با احتمال وقوع قوی در توسعه حرفه‌ای استان خراسان جنوبی شناسایی شد.