رویکردی فرارشته‌ای به مواجهۀ خود و دیگری: عوامل مؤثر در شکل‌گیری و پذیرش زبان ترجمه‌ در جامعۀ مقصد

چکیده مقاله

ترجمه رمزگان سومی است که بر اثر مواجهۀ رمزگان مبدأ و مقصد (خود و دیگری) شکل می‌گیرد. رمزگان سوم دربردارندۀ هر دو رمزگان مبدأ و مقصد است، ولی مستقل از هر دوست و استانداردهای خاصی دارد. این رمزگان نمودهای گوناگونی دارد و ممکن است از هنجارهای کاربردی زبان مقصد یا نظام قواعد آن دور شود. هدف از این مقالۀ مفهومی، تعیین و تبیین عوامل مؤثر در شکل‌گیری رمزگان سوم و سپس پذیرش آن در متون ترجمه‌شده در جامعۀ مقصد است. نتایج نشان می‌دهد در نمود این رمزگان در ترجمه و پذیرش آن در جامعۀ مقصد، طیف گسترده‌ای از عوامل زبان‌شناختی، پیرازبانی، فردی، روان‌شناختی، سیاسی و جامعه‌شناختی تأثیرگذارند. این عوامل در هشت دستۀ کلی قرار می‌گیرند که عبارت‌اند از شأن زبان مقصد در مقایسه با زبان مبدأ، جایگاه ترجمه و مترجم در جامعۀ مقصد، نقش مترجم، نقش خواننده، نقش ویراستار، نقش پیرامتن و فرامتن، هدف ترجمه و سیاست‌های نشر.