بیست پوستر برای بیست نیاز پداگوژیک احساس¬شده در آموزش الکترونیکی در ایام کرونا: تجربه¬ای از دانشگاه بیرجند

Abstract

مسئله و هدف: با همه¬گیر شدن ویروس کرونا از اوایل اسفند 1398، اغلب دانشگاه¬ها حتی دانشگاه¬هایی که بیش از 20 سال تجربه آموزش الکترونیکی را داشتند با چالش آموزش و آماده سازی مدرسین خود برای آموزش الکترونیکی مواجه بودند. اغلب دانشگاه¬ها به طور منطقی بر یک نیاز طبیعی یعنی آموزش کاربری سامانه¬ها متمرکز شدند. این آموزش¬ها معمولاً بر محور سامانه مدیریت یادگیری مودل و کلاس مجازی ادوبی کانکت متمرکز بود. عدم توانایی مدرسین در تدریس و برقراری ارتباط اثربخش، پیامدهایی چون نارضایتی دانشجویان را در بر داشت که با کمپین¬هایی مانند نه به آموزش مجازی، بروز یافت. با توجه به آنچه گذشت، یکی از مهمترین نیازها که از نظر دور داشته شده بود، توجه به ابعاد پداگوژیک(روش آموزشی) آموزش الکترونیکی و آموزش اساتید در این زمینه بود. در این مقاله سعی شده است، تجربه دانشگاه بیرجند در زمینه شناسایی نیازهای پداگوژیک مدرسین در آموزش الکترونیکی اثربخش شناسایی و راهبرد آموزش از طریق پوستر را به اشتراک بگذارد. روش: روش پژوهش حاضر از نوع پژوهش مبتنی بر طراحی است. این روش پژوهش یک روش سیستماتیک اما منعطف است، که مسائل آموزشی واقعی، تجزیه-تحلیل، طراحی، توسعه و بکارگرفته می¬شوند(Wang & Hannafin, 2005). برای شناسایی نیازهای آموزشی پداگوژیک مدرسین از چهارچوب نیازهای آموزشی موریسون, روس, and کمپ (1387) بهره گرفته شد. به این روش که نیازهای احساس شده طراح و نیازهای بیان شده اساتید و دانشجویان در فرایند آموزش الکترونیکی در ایام کرونا شناسایی و طبقه¬بندی شدند. اغلب نیازهای بیان شده شناسایی شده از پیام¬های ارسالی اساتید دانشگاه بیرجند در گروه اشتراک تجربه آموزش الکترونیکی دانشگاه بیرجند و مشکلات دانشجویان بود که به طراح منتقل می¬شد. نتایج: نتایج تحلیل نیازهای پداگوژیک اساتید در فرایند آموزش الکترونیکی در ایام کرونا در ده نیاز خلاصه می¬شد. 1) ارسال پیام غیر همزمان به دانشجویان؛ 2) عدم تعامل، دریافت بازخورد و ابهام در ارسال پیام؛ 3) برقراری ارتباط غیر رسمی؛ 4) استفاده از عناصر دیداری در تدریس؛ 5) تحمل شکست؛ 6) ارزشیابی مداوم و متنوع؛ 7) پایین بودن سطح تعامل؛ 8) فراموش شدن دانشجو؛ 9) توجه طولانی به صفحه رایانه؛ 10) ارائه¬های طولانی و خسته¬کننده؛ 11) ارائه تکلیف منظم؛ 12) تذکر به دانشجو؛ 13) احساس تنهایی و انزوای دانشجو؛ 14) برجسته¬سازی نکات کلیدی درس؛ 15) بازخورددهی و بازخورد همکلاسی¬ها؛ 16) مشکل از بین رفتن جذابیت آموزش الکترونیکی؛ 17) حواس پرتی دیجیتال؛ 18) ارزشیابی متنوع و مداوم؛ 19) بمباران اطلاعاتی؛ 20) فراهم سازی امکان مشاهده سریع نمره بعد از آزمون. پیشنهادات و راه¬کارها: اگر بخواهیم مجموع نیازهای بیان شده و احساس شده در جنبه پداگوژیک را تلخیص کنیم؛ تضمین کیفیت آموزش الکترونیکی از جنبه پداگوژیک در گرو توجه به دو اصل بنیادی 1) ارائه تعاملی درس و 2) ارزشیابی مداوم و مستمر است. توجه به این دو اصل کلیدی و توانمندسازی اساتید در این دو حوزه به طور چشمگیری باعث ارتقاء کیفیت آموزش الکترونیکی خواهد شد. پاسخ به نیازهای پداگوژیک مدرسین، به روش¬های متنوعی ممکن است، یکی از متداولترین روش¬ها برگزاری دوره¬ها و کارگاه¬های آموزشی است که هر چند به عنوان یک روش پیشنهاد می¬شود، اما باید از ظرفیت سایر رسانه¬ها در کنار کارگاه¬ها به طور وسیع استفاده شود؛ استفاده از پیام¬ها کوتاه در قالب پوسترهای آموزشی، اینفورگراف¬ها و موشن گراف¬ها در بستر شبکه¬های مجازی یک راهبرد اثربخش برای پاسخ¬گویی به این نیازهای آموزشی است که در دانشگاه بیرجند تجربه شد و به تمام دانشگاه¬ها توصیه می¬شود.