جداسازی باکتری‌های مقاوم به شوری و خشکی از ریزوسفر گیاهان و ارزیابی برخی خصوصیات محرک رشدی آنها

چکیده مقاله

تنش‌های محیطی مانند شوری خاک و خشکی و همچنین حاصلخیزی ضعیف خاک نقش مهمی در کاهش تولید محصولات کشاورزی دارد. بهره‌گیری از ریزجانداران مفید خاکزی که روابط متقابلی با ریشه گیاهان دارند برای مدیریت تولیدات کشاورزی حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش ارزیابی تحمل باکتری‌های جدا شده از ریزوسفر گیاهان زعفران، پسته و زرشک به تنش‌های شوری و خشکی و همچنین قابلیت انحلال فسفر و تولید ایندول استیک در شرایط آزمایشگاهی بود. برای این منظور از ریزوسفر هر گیاه 10 جدایه باکتری با خصوصیات ظاهری متفاوت کلونی انتخاب و از نظر رشد در محیط کشت با سطوح شوری (0، 10، 20 و 40 دسی زیمنس بر متر) و خشکی (0، 5- و 10- بار) مختلف و توان انحلال تری کلسیم فسفات و تولید ایندول استیک اسید ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که با افزایش شوری و غلظت پلی اتیلن گلیکول در محیط کشت، رشد باکتری‌ها کاهش یافت. باکتری‌های جدا شده از ریزوسفر گیاه زرشک توانایی بیشتری نسبت به دیگر جدایه‌ها برای رشد در سطوح شوری و خشکی بالا نشان دادند. بیشترین مقدار فسفر آزاد شده در محیط مایع برابر با 629 میکروگرم بر میلیلیتر بود که به جدایه S4 تعلق داشت. حلالیت فسفر توسط جدایه‌ها در دامنه 629-237 میکروگرم بر میلیلیتر متغیر بود. متوسط انحلال تری کلسیم فسفات در باکتری‌های جدا شده از ریزوسفر گیاهان زعفران، پسته و زرشک به‌ترتیب برابر 484، 472 و 393 میکروگرم بر میلیلیتر بود. تولید ایندول استیک اسید توسط جدایه‌ها در دامنه 83/18-23/3 میکروگرم بر میلیلیتر متغیر بود. بیشترین مقدار تولید ایندول استیک اسید مربوط به جدایه S6 (83/18 میکروگرم بر میلیلیتر) بود. بنابراین می‌توان از این جدایهها برای آزمون آن‌ها برای تهیه مایه تلقیح‌های میکروبی برای القای مقاومت به گیاه و تأمین عناصر غذایی و بهبود رشد آن‌ها در شرایط تنش استفاده کرد.