بررسی کیفی ترجمه‌های انگلیسی گلستان سعدی در قرن نوزدهم با نگاهی به وضعیت فرهنگی- اجتماعی حاکم بر آن دوره: برگردان چند حکایت از ترجمه‌های راس و رهاتسک با رویکرد تطبیقی

چکیده مقاله

بررسی تطبیقی ترجمه‌های گلستان سعدی با در نظر گرفتن تأثیر فرهنگ و جامعه مقصد و باورهای حاکم بر جامعه غربی به ویژه انگلستان در قرن نوزدهم می‌تواند ابعاد متفاوتی از علل پذیرش و مقبولیت این اثر را آشکار سازد. از این رو در پژوهش حاضر، ابتدا معرفی مختصری از مفهوم مطالعات تطبیقی و دیدگاه‌های متفاوت آن ارائه و پس از آن با مروری بر وضعیت فرهنگی- اجتماعی حاکم بر انگلستان عصر ویکتوریایی در قرن نوزدهم، به بررسی کیفی چند حکایت، که به طور تصادفی از دو ترجمه معروف گلستان به زبان انگلیسی یعنی ترجمه جیمز راس و ادوارد رهاتسک انتخاب شدند، پرداخته شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که ترجمه رهاتسک بیش‌تر تحت‌اللفظی و مبدأمحور بوده و وضعیت حاکم بر جامعه انگلستان در قرن نوزد تأثیر قابل توجهی بر آن نداشته است. اما در رابطه با راس، به دلیل این‌که ترجمه او ادبی‌تر و مقصدمحور است، بنابراین تا حدودی تحت تأثیر شرایط فرهنگی- اجتماعی آن دوره بوده است. البته میزان تأثیر این عوامل و تغییرات رخ داده ناشی از آن طی فرآیند دریافت معنای متن مبدأ و بازآفرینی آن در متن مقصد، تأثیر چندانی در درک کلی و دریافت درست معنا توسط مخاطب نداشته است.