جنوبگان؛ تغییرات آب و هوایی تنش های ژئوپلیتیکی؛ فرصت های جمهوری اسلامی ایران در قطب جنوب

چکیده مقاله

علاقه کشورها به قطب جنوب تا حد زیادی از مسائل ژئوپلیتیکی و زیست محیطی ناشی می شود. در آینده، نگرانی‌های ژئوپلیتیک، آب و هوا و منابع طبیعی در قطب جنوب ممکن است کشورها را به بررسی تعدادی از سؤالات مرتبط با این منطقه تحریک کند، از جمله اینکه قطب جنوب چه نقشی در تغییر نظم جهانی و اهمیت آن برای افزایش سطح آب دریاها دارد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به چالش های ژئوپلیتیکی در منطقه جنوبگان پرداخته و مسائلی که تغییرات اقلیمی در این مکان جغرافیایی ایجاد می کند را بررسی کرده و همچین نقش هایی را که ایران می تواند در این زمینه فعال سازی کند را روشن نموده است. قطب جنوب، منطقه ای است که دهه‌ها به همکاری علمی اختصاص یافته است، به طور فزاینده‌ای تحت فشار تغییرات محیطی، تغییرات اقلیمی و تنش های ژئوپلیتیکی (از جمله ظهور قدرت‌های آسیایی مانند چین) و تغییرات ژئواکونومیکی (از جمله ماهیگیری و اکتشافات زیستی) قرار می‌گیرد. نتایج این پژوهش نشان داد که تغییرات اقلیمی با شتاب بالا در این منطقه در حال رخداد است و لایه های یخی در حال ذوب می باشد، سیستم معاهده قطب جنوب اکنون با چندین چالش جدید مواجه است که عمدتاً ناشی از تغییرات محیطی جهانی ناشی از فعالیت های انسانی در خارج از منطقه است، به همین دلیل مکان های جدیدی برای گردشگری، فعالیت معدنی و ماهیگیری و آب شیرین فراهم می شود. از مهمترین اهداف تحقیقاتی که می توان به عنوان رویکرد ژئوپلیتیکی ایران در قطب جنوب اشاره کرد: بررسی منطقه ای قطب جنوب و اکوسیستم‌های آن، فرآیندهای جهانی مانند آب و هوا، و در نهایت استفاده از این منطقه به عنوان سکویی برای مطالعه اتمسفر و فضا اشاره نمود. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در راستای افزایش قدرت دریایی ایران، میتواند از آب‌های سرزمینی خود فراتر رفته و با حضور راهبردی در آب‌های آزاد بین‌المللی، منافع کشورمان را در کیلومترها دورتر از کشور دنبال ‌کند و حضور راهبردی در قطب جنوب یکی از مهمترین استراتژی های کشور می ¬باشد. ایجاد پایگاه دائمی در قاره یخ‌زده جنوبگان نیز می‌تواند به عمق استراتژیک ایران کمک نموده و راهبرد اقتصاد دریا محور و قدرت دریایی خود را با حضور ناوگان تجاری و نظامی خود در اقیانوس‌ها و دریاها و استفاده از شبکه کریدورهای جنوب - شمال و شرق به غرب افزایش دهد.