ارزیابی امکان نشاکاری و تولید بنة زعفران در محیط کاشت بدون خاک

چکیده مقاله

کشت زعفران در محیط بدون خاک به عنوان روشی بالقوه جهت افزایش وزن بنه‌های دختری قابل ارزیابی است. در این محیط احتمالاً بتوان بنه‌های ریز فاقد توان گلدهی و نیز بنه‌هایی که در محیط کنترل شده تولید گل کرده‌اند را از طریق بهبود خصوصیات فیزیکیِ بستر کاشت و نیز تغذیة مناسب به وزن کافی رساند. در این راستا، در پژوهشی گلدانی اثر وزن بنه (2 تا 4، 4 تا 6، 6 تا 8 و 8 تا 10 گرم) و مصرف سوپرجاذب (صفر و 4 گرم در گلدان) به‌صورت آزمایش فاکتوریل در بستر کاشت پرلیت، در اتاقکی روباز بر رشد رویشی زعفران بررسی شد. سوپرجاذب با هدف افزایش توان نگهداری آب و عناصر غذایی در بستر کاشت پرلیت، به عنوان یکی از فاکتورهای آزمایشی مورد بررسی قرار گرفت. اثر ساده و متقابل فاکتورهای آزمایشی بر بیشتر صفات مرتبط با رشد رویشی زعفران مانند تعداد و وزن بنه‌های دختری، وزن بنة دختری اصلی، تعداد ریشة انقباضی و رشد برگ معنی‌دار بود (P≤0.01). با افزایش وزن بنة مادری، رشد برگ و بنه‌های دختری بهبود یافت. مصرف سوپرجاذب اثر مثبتی بر صفات مرتبط با رشد برگ و بنه‌های دختری نداشت. بیشترین تعداد بنة دختری و وزن بنه دختری اصلی در شرایط کاشت بنه‌های مادری درشت (به‌ترتیب 6/5 بنه و 34/0 گرم) و عدم مصرف سوپرجاذب (به‌ترتیب 45/3 بنه و 27/0 گرم) حاصل شد. تولید ریشه‌های انقباضی (حدود 5/0 ریشه به ازای هر بنة دختری)، خشک شدن زودهنگام اندام هوایی (در اوایل فررودین) و عدم تخصیص کامل ذخایر بنة مادری به رشد رویشیِ گیاه، از مشاهدات این آزمایش بود. پیامد این اتفاقات، رد فرض آزمایش مبنی بر امکان افزایش وزن بنه‌های دختری زعفران در بستر کاشت پرلیت بود. استفاده از بسترهای کاشت ترکیبی، اصلاح مدیریت تغذیه و استفاده از محیط‌های کاشت سربسته، احتمالاً بتواند با رفع نواقص این پژوهشِ ابتدایی، نتایج مطلوب‌تری را ایجاد نماید.