روند سیاست گذاری توسعه فناوری ها در مدیریت آب نواحی روستایی ایران

چکیده مقاله

آب بی¬بدیل¬ترین سرمایه زیستی بشر است که در ایران کمبود آن، از عوامل محدود کننده توسعه فعالیت¬های اقتصادی به شمار می¬رود. با توجه به سهم روستاها و اقتصاد آن از منابع آب و گستردگی این سکونتگاه¬ها در عرصه سرزمین، استدلال می¬شود که راه مقابله با کم آبی و مدیریت منابع آب در ایران از روستاها می¬گذرد. از آنجا که گام بنیادین تغییر وضع موجود، اصلاح در سیاستگذاری است، در مقاله حاضر تلاش شده تا با تحلیل محتوای برنامه¬های پنج ساله توسعه کشور به بررسی تغییر و تحولات در سیاست¬های مرتبط با توسعه فناوری¬ها برای بهبود مدیریت منابع آب روستاها (اعم از بخش¬های تولیدی و مصرف خانگی) پرداخته شود. این تحقیق کاربردی و توصیفی است که با مطالعه اسنادی داده¬ها گردآوری شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده¬ها در چارچوب تحلیل محتوای با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای استقرایی انجام شده است. اسناد مورد مطالعه، شش قانون برنامه توسعه پنج ساله پس از انقلاب بوده است. نتایج نشان داد روند سیاست¬گذاری¬ها و اسناد تدوین شده، تکاملی و رو به بهبود بوده است. تنوع برنامه¬های لازم برای امر خطیری همچون توسعه فناوری¬ها مدیریت آب در بخش کشاورزی چندان نیست. در محتوای برنامه¬های توسعه کشور، سیاست¬ یا برنامه¬ مشخصی در زمینه توسعه فناوری¬های مدیریت آب با تأکید در بخش صنعت و خدمات روستایی دیده نمی¬شود. همچنین در برنامه¬های مذکور، بخش مصرف خانگی آب در روستاها با کم¬توجهی مواجه است. در نهایت اینکه توسعه فناوری¬های مدیریت آب در نواحی روستایی نیازمند همه جانبه¬نگری و توجه به تمامی زمینه¬های مصرف است.