توسعه اقتصاد دیجیتال در پیراشهر آینده؛ رهیافتی راهبردی

چکیده مقاله

کلیات: در کشورهای جامانده از توسعه و کم برخوردار، تکاپو برای گذار از وضع موجود یک اقدام جدی و دغدغه¬ای بنیادین است که در این میان نیل به دگرش اقتصادی در فضاهای جغرافیایی از خطیرترین آن است. تجارب پیشتازان در امر توسعه موید این است که تحولات، نیازمند کاربست تنوع راهبردی جهت تحقق اهداف است. گسترش فضاهای پیراشهری به عنوان یک "ترند فضایی" که به موازات کلان¬روند شهرنشینی در جهان سوم به وقوع پیوسته و استمرار دارد؛ برای ایجاد توسعه و تحولات مثبت در این فضاها نیاز به راهبردهایی کارآ و خصوصاً سازگار با شرایط روز جهان است. با بررسی رخدادهای گذشته در جهان و چشم¬اندازها و سناریوهایی که برای آینده آن ترسیم شده، می¬توان دریافت که "توسعه اقتصاد دیجیتال در فضاهای پیراشهری کشورها نظیر ایران می¬تواند یک راهبرد مناسب برای برنامه¬ریزی آینده باشد. بدین¬سان در نوشتار حاضر سعی شده تا ابعاد راهبرد مذکور برای کمک به برنامه¬سازی¬ها و برنامه¬ریزی¬های بعدی در کشور، تشریح و تبیین شود. روش تحقیق: این نوشتار با رویکردی تحلیلی و با استفاده از مطالعه¬ی اسنادی تدوین شده است. یافته¬ها: فضاهای پیراشهری که غالبا سرریز جمعیتی کلان¬شهرهای ملی و منطقه¬ای را در خود جای داده است، کانون رو به تزاید انباشت ناکامی¬ها و پس¬زدگی¬ها ناشی از مدیریت¬های ناکارآ در سطوح مختلف محلی تا ملی و گاها فراملی نیز می¬باشد. بنابراین از الزامات برنامه¬ریزی برای دگرگونی اقتصادی در این فضاها، تناسب توأمان راهکارها و راهبردها با اقتضائات محلی، ناحیه¬ای، ملی و فراملی است. اقتصاد دیجیتال به سبب قابلیت¬های ذاتی آن، با تنگناهایی که رویکرد سنتی اقتصاد دچار است، مواجه نیست. از اینرو، با مصادیقی نظیر حذف برخی هزینه¬ها، سرعت در تبادل و رویارویی تولید کننده و متقاضی، حذف واسطه¬ها، پویا نمودن سرمایه¬های انسانی جدید و غیره، ارتقا بهره¬وری و امکان دریافت درآمد بیشتر را برای خانوارهای ساکن فراهم می¬آورد. در فضای جغرافیایی ایران، ضعف زیرساخت¬های لازم برای توسعه اقتصاد دیجیتال اصلی¬ترین منابع برای تحقق این راهبرد است. نتایج: توسعه اقتصاد دیجیتال برای سکونتگاه¬های پیراشهری علاوه بر اینکه یک راهبرد کلیدی برای ایجاد تحولات در عصر کلان¬روندهای شناخته شده جهان محسوب می¬شود، یک ضرورت اساسی نیز به شمار می¬رود. چرا که روند تغییرات جهان نشان می¬دهد که شهرها در دنیای مدرن به عنوان هسته¬های انباشت تکنولوژی¬های مدرن و هوشمند، با سرعتی فزون¬تر از گذشته توسعه اقتصادی (لااقل نسبت به پیرامون خود) خواهند داشت. در این رهگذر، اقتصاد فضاهای پیرامونی چنانچه برپایه چارچوب سنتی تدوام یابد، شکاف¬های برخوردار بسیار عمیق و ناخرسندی¬های اجتماعی بیش از پیش خواهد شد. بنابراین، فراهم کردن زیرساخت های لازم برای بکارگیری اقتصاد دیجیتال در امور اقتصادی، می¬تواند باعث برطرف شدن مشکلات شود وتاثیر چشمگیری در پیشرفت و توسعه پیراشهرها دارد.