تاب‌آوری معیشت کشاورزی در برابر خشکسالی‌های مکرر؛ تحلیلی از روستاهای شهرستان درمیان

چکیده مقاله

خشکسالی از مخاطرات طبیعی است که پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم بر کره زمین و به‌ویژه معیشت بهره‌برداران کشاورزی دارد. این پژوهش با هدف بررسی تاب‌آوری معیشت کشاورزی در برابر خشکسالی‌های مکرر در روستاهای شهرستان درمیان انجام گرفت. تحقیق حاضر از نوع هدف کاربردی و روش انجام آن توصیفی به شیوه پیمایشی است. تعداد 15 آبادی در شهرستان درمیان به عنوان روستاهای نمونه بوده که در مجموع با کمک 100 نفر نخبه و مطلع کلیدی از اهالی (دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی) پرسشنامه محقق‌ساخته پاسخ داده شد. تجزیه و تحلیل داده‌های پرسشنامه‌ها با شاخص‌های آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تی و آزمون دوجمله‌ای) به کمک نرم افزار SPSS صورت گرفت. همچنین برای سطح‌بندی سکونتگاه‌های روستایی مورد مطالعه از حیث وضعیت تاب آوری معیشتی کشاورزان در مواجهه با خشکسالی از روش ORESTE استفاده شد. بر اساس نتایج تحقیق تمامی ظرفیت‌های جذب، انطباقی و تحول‌آفرین به طور معناداری تبیین کننده وضعیت تاب‌آوری معیشت کشاورزی در روستاهای شهرستان درمیان بوده است. طبق سطح-بندی سکونتگاه‌های مورد مطالعه نیز می‌توان گفت روستای بورنگ در بالاترین سطح تاب آوری معیشتی در مقایسه با دیگر روستاهای تحقیق است؛ همچنین، شکاف عمیق تاب‌آوری معیشتی کشاورزان در بین روستاها موید ضرورت تلاش مضاعف برای بهبود این شاخص در برنامه‌ریزی آینده نگر است.