پژوهشی بر نقوش گلیم سفره‌کردی در خراسان شمالی

چکیده مقاله

در طول تاریخ ایلات و عشایر و اقوام گوناگونی در خراسان سکنی گزیدند این عشایر تابستان را در مناطق کوهستانی هزار مسجد وارتفاعات اطراف قوچان،بجنورد،شیروان،چناران،درگز تا نواحی سرخس و قشلاق را معمولاً در مراوه تپه، گنبد قابوس و حوالی جنوب خراسان سپری می کنند.کردهای خراسان، در اوایل تشکیل سلسلۀ صفوی برای جلوگیری از تاخت و تاز ترکمانان و ازبکان، به مرزهای شمال این استان انتقال داده شدند. در این تحقیق طرح¬ها و نقوش اصیل و همچنین نوع بافت مورد استفاده در گلیم این اقوام ومفهوم نقوش به کار رفته در این بافته¬ها بررسی شده است.هدف کلی طبقه ¬بندی طرح¬ و نقش¬ دست¬بافته¬های کوچ¬نشینان کرد خراسان شمالی ، شناسایی معانی و مفهوم نقوش به کار رفته در دست¬بافته¬های کوچ¬نشینان کرد خراسان شمالی است. رایج ترین هنر عشایر کرد ، بافت نوعی گلیم به نام سفره کردی است که بازگو کننده داستان زندگی بافنده است. این هنر مختص به خراسان بوده که در شهرستانها ی بجنورد ،آشخانه، مانه و سملقان ، شیروان ، فاروج و اسفراین رواج دارد. بطور عمده نقش های گلیم این منطقه را می توان به چهار دسته گیاهی حیوانی انسانی و هندسی تقسیم کرداین نقوش را بافنده به صورت ذهنی و بدون نقشه با الهام از طبیعت پیرامون خود می بافد رنگهای معمول در گلیم این منطقه مشکی، قرمز جگری، قرمز روناسی، سورمه ای، زرد، سبز، آبی، سفید و شتری است. بود. نمادها در سفره کردی همگی بیانگر کرامت قومی و احترام به طبیعت است. نگاره و نقوش سفره کردی در واقع نقش‌های کهنی هستند که در نوع خود بی نظیر هستند. نقشهای بافته شده در این هنر بیشتر حیوان و انسان است، نمادها در سفره کردی بیشتر نماد نوع زندگی و معیشتی و سیستم اجتماعی و فرهنگی کردهای این دیار را در خود جای داده است.