امنیت و حریم خصوصی کاربران شبکه‌های اجتماعی: بررسی عوامل فردی

چکیده مقاله

زمینه و هدف: حجم عظیم‌داده‌ها و اطلاعات در حال گردش در شبکه‌های اجتماعی در کنار محبوبیت و گستردگی استفاده از آنها، این شبکه‌ها را در معرض خطرات امنیتی متعددی قرار می‌دهد. بنابراین امروزه امنیت و حریم خصوصی کاربران به یکی از مهم‌ترین مسائل در شبکه­های اجتماعی تبدیل شده است. عوامل زیادی بر روی امنیت و حریم خصوصی کاربران در شبکه‌های اجتماعی اثرگذارند که این پژوهش از آن میان، به بررسی نقش عوامل فردی در رفتارهای مرتبط با امنیت و حریم خصوصی کاربران در شبکه‌های اجتماعی پرداخته است.
روش‌پژوهش: روش این پژوهش کاربردی، توصیفی (از نوع پیمایشی)  بود. گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسش‌نامه محقق ساخته و در نمونه‌ای به حجم 375 نفر از جامعه دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه بیرجند و به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقاتی نسبتی انجام شد. روایی پرسش‌نامه با تأیید متخصصان موضوعی و اساتید حاصل و برای آزمون پایایی از آزمون آلفای کرونباخ (876/0) استفاده شد.
یافته‌ها: میانگین میزان آگاهی کلی کاربران از امنیت و حریم خصوصی در شبکه­های اجتماعی به طور معناداری کمتر از حد مطلوب بود در حالیکه میانگین میزان اهمیت‌دادن کلی کاربران به امنیت و حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی بیشتر از حد مطلوب بود. میزان انجام رفتارهای مرتبط با عوامل فردی در نزد پاسخگویان کمتر از حد انتظار بود. همچنین میانگین متغیرهای تجربه حمله، تغییرات موفقیت‌آمیز حریم خصوصی، دفعات بازدید، توانایی و مهارت‌های فناوری و سهولت درک شده به طور معناداری کمتر از حد مطلوب به دست آمد؛ اما متغیرهای اعتماد به سامانه، سود درک شده، خطر درک شده و اهمیت درک شده به طور معناداری بیشتر از حد مطلوب بود. علاوه بر این بررسی متغیرهای جمعیت‌شناختی نشان داد که در همه متغیرهای مورد بررسی بانوان نمره بالاتری از آقایان دریافت کردند. همچنین نمره دانشجویان کارشناسی از دو مقطع بالاتر از خودشان، در همه متغیرها بیشتر بود.
نتیجه­ گیری: اگرچه پاسخگویان برای مباحث مرتبط با امنیت و حریم خصوصی اهمیت زیادی قائل بودند، اما آگاهی آن ها به بسیاری از این مباحث کمتر از حد انتظار بود. همچنین آزمودنی‌های این پژوهش در حدی که انتظار می‌رفت، رفتارهای مربوط به عوامل فردی مرتبط با امنیت و حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی را انجام نمی‌دادند.