تبیین عناصر برنامۀ درسی تربیت اخلاقی با توجه به سیرۀ رضوی

چکیده مقاله

تربیت اخلاقی متربّیان از مهم­ترین بخش­های هر نظام آموزشی است. هدف پژوهش حاضر، تبیین عناصر برنامۀ درسی تربیت اخلاقی با توجه به سیرۀ تربیتی امام رضا(ع) است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش آن سنتزپژوهی است. جامعۀ پژوهش کلیه مقالاتی هستند(30 مقاله) که از سال 1387 تا 1399 دربارۀ سیرۀ تربیتی امام رضا(ع) ارائه شده­اند. نمونۀ پژوهش 19 مقاله است که این تعداد بر اساس پایش موضوعی، اشباع نظری داده­ها و به صورت هدفمند انتخاب شده­اند. داده­های پژوهش از تحلیل کیفی اسناد مورد مطالعه، گردآوری شده­اند. با تجزیه و تحلیل داده­ها، ویژگی عناصر برنامه درسی با توجه به نظریه میلر در 6 بُعد، 25 عامل و 48 مؤلفه سازمان یافت. براساس یافته­ها اهداف برنامۀ ­درسی تربیت اخلاقی باید کثرت­گرا، انعطاف­پذیر، غایت­گرا و دموکراتیک باشد، روش­های تربیت اخلاقی ایجابی، اصلاحی، روش­های فعال، روش­های مستقیم و روش­های غیرمستقیم است. یادگیرنده، خودانگیخته، تعامل­گرا، مستقل و مسئولیت­پذیر است و معلم دارای مهارت­های حرفه­ای، مهارت­های ارتباطی، آراسته به فضایل اخلاقی و آراستگی ظاهری است؛ ارزیابی فرایند تربیت اخلاقی فرایندی مستمر، جامع بوده و در آن به خودسنجی و اصل اعتدال توجه می­شود و محیط یادگیری، دارای جوی اخلاقی و دینی است