شناسایی شایستگی‌های حرفه‌ای متخصصان تولید محتوای الکترونیکی

چکیده مقاله

پیشینه و اهداف: در دنیای امروز و در محیط­ های کسب وکار رقابتی ظرفیت ­ها، شایستگی­ ها و قابلیت­ های نیروی انسانی و شناسایی، پرورش و روزآمدسازی آن­ها نقش بسیار تعیین ­کننده­ای در بقا و ادامه­ حیات سازمان دارد و سازمان­ ها بدون برنامه­ نظام­مند به هیچ عنوان نم ی­توانند از کنار آن­ها بگذرند. نیروی انسانی به ­عنوان منابع استراتژیک و سرمایه ­های دانشی سازمان ها شناخته می­شوند و قطعاً هرگونه بی­ توجهی به توانایی­ ها و شایستگی ­های آن­ها سازمان­ها را خلع امتیاز رقابتی کرده و آن­ها را قربانی تغییرات و رقابت­ های شدید می­کند. پیشرفت تکنولوژی و دیجیتالی شدن زندگی انسان در چند سال اخیر باعث ایجاد نیازهای جدیدی در بازار کار و حتی زندگی مردم شده است که در نتیجه بازار مشاغل روز به روز تغییر کرده و انواع و اقسام شغل­های مختلف به­وجود آمده است. حضور گسترده‌ کسب وکارها در وب و شبکه­ های اجتماعی و استفاده از سایت و وبلاگ برای معرفی و فروش محصولات باعث شده که نیاز به تولید محتوا و درنتیجه نیاز به متخصص تولید محتوای الکترونیکی هم بیش از هر زمان دیگری احساس شود. در این راستا هدف پژوهش حاضر شناسایی شایستگی­ های حرفه­ ای متحصصان تولید محتوای الکترونیکی است. روش‌ها:‌ پژوهش با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای کیفی انجام شد. داده ­های موردنیاز برای دستیابی به هدف پژوهش از طریق بررسی اسناد و متون داخلی و خارجی و مصاحبه با خبرگان، اساتید و دانشجویان مقطع ارشد و دکتری تکنولوژی آموزشی، فناوری اطلاعات، رایانه و برنامه ­ریزی درسی صاحب تجربه در زمینه­ آموزش الکترونیکی که تجربه­ تولید محتوای الکترونیکی را دارند، گردآوری شد. ابتدا در گام اول برای شناسایی شایستگی­ های متخصص تولید محتوای الکترونیکی، با روش مرور مطالعاتی نقلی مقالات، کتب، نشریات و سایت ­های معتبر علمی داخلی و خارجی مرتبط با برنامه­ درسی تولید محتوای الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفتند. جهت انتخاب منابع علمی از سایت­های معتبر همچون ScienceDirect SAGE, Elsevier, Scopus, Eric)) استفاده شد. ملاک شمول در مورد مقالات و منابع این سایت­ ها این بود که مقالات موردنظر در بازه­ سال­های 2000 تا 2021 باشند و هم­چنین در ارتباط با تولید محتوای الکترونیکی و معیارهای شایستگی در برنامه درسی باشند. در گام دوم بعد از شناسایی عناصر و شاخص­ها با خبرگان، اساتید و دانشجویان مقطع ارشد و دکتری تکنولوژی آموزشی، فناوری اطلاعات، رایانه و برنامه­ریزی درسی صاحب تجربه در زمینه­ آموزش الکترونیکی که تجربه­ تولید محتوای الکترونیکی را دارند، در مورد این شاخص­ ها و میزان اهمیت و کفایت هر یک مصاحبه­ای به ­صورت مصاحبه نیمه ساختار یافته صورت گرفت. هدف از مصاحبه­ ها شناسایی ابعاد و مؤلفه­های پنهان یا شاخص ­هایی بود که در مبانی نظری و پژوهش­ های پیشین ممکن بود به آن­ها اشاره­ای نشده باشد. قلمروی پژوهش کلیه اساتید و دانشجویان مقطع ارشد و دکتری تکنولوژی آموزشی، فناوری اطلاعات، رایانه و برنامه­ریزی درسی صاحب تجربه در زمینه­ آموزش الکترونیکی و تولید محتوای الکترونیکی بودند. نمونه­ پژوهش به ­صورت هدفمند و بر مبنای اصل کفایت داده‌ها تعیین شد. یافته‌ها: یافته­های پژوهش شایستگی­ های حرفه­ای متخصصان تولید محتوای الکترونیکی را در سه درون­مایه­ شناختی (با دو طبقه­ دانش تخصصی رشته­ تولید محتوای الکترونیکی و دانش عمومی)، شایستگی­ های مهارتی (با چهار طبقه­ مهارت­های آموزشی، مهارت­های طراحی، مهارت­های تولید و مهارت­های نرم) و شایستگی­ های نگرشی (با سه طبقه­ اصول نگرشی مربوط به رشته­ تولید محتوای الکترونیکی، اصول اخلاقی و اصول فرهنگی و اجتماعی) شناسایی کرد. نتیجه‌گیری: یافته ­های این پژوهش می­تواند در مراحل مختلف طراحی برنامه درسی تولید محتوای الکترونیکی مبتنی بر شایستگی مورد استفاده قرار گیرد.