مقدمه شهرهای ایرانی از دیرباز با بناهای آیینی،پیوند مستحکمی داشته و از عناصر مهم شهری محسوب می‌شده اند. بعد از ورود اسلام، این رابطه،معنای گسترده تری یافت. به نحوی که در بررسی الگوی شهر اسلامی، شهر بازگو کننده ارزش‌های معنوی، آیینی و جمعی است. وجه تفاوت ساختار شهر ایرانی با سایر شهرهای اسلامی،در بکارگیری مکان‌های آیینی – جمعی در فضاهای شهری است. در شهرهای ایرانی فضاهای جمعی و ابنیه ی آیینی در مراکز محلات،گذرهای اصلی و فرعی محلات تعریف می‌شدند،به طوری که می‌توان گفت: شهر ایرانی مدنیت خود را نه از جمعیت و شهرداری، بلکه از مسجد جامع و ابنیه آیینی می‌گیرد که شهر دیروز را تعریف کرده است حسینیه، تکیه، خانقاه، زورخانه و قهوه خانه به عنوان بنا و میدان هم در حکم فضای آیینی در بستر شهرها نقش مهمی در برگزاری مراسم و شکل گیری جریان‌های اجتماعی،سیاسی و آموزشی داشتند. سابقه توجه به این مفاهیم در حوزه ادبیات جغرافیایی نیز وجود دارد به طوری که گریفین (Griffin) در سال 1992 در اثر خود تحت عنوان « عقاید و مکان‌های مقدس» و نوریس (Norris) در سال 1993 در اثر خود تحت عنوان «جغرافیای معنوی» برای نخستین بار مفهوم ماهیت معنوی جغراف