بررسی اثر سطوح مختلف زغال زیستی و کودهای گوگردی بر خصوصیات کمی و کیفی گیله دارویی مرزه

چکیده مقاله

امروزه تولید محصولات کشاورزی سالم به‎ویژه در حوزه گیاهان دارویی بسیار مورد تأکید بوده و در راستای نیل به اهداف کشاورزی پایدار استفاده از نهاده‎های بوم‎سازگار جایگزین نهاده‎های مخرب شیمیایی امری اجتناب‎ناپذیر است. به‎منظور بررسی اثر مقادیر مختلف بیوچار و گوگرد معمولی و نانوکود گوگرد در مرزه، آزمایشی به‎صورت کرت‎های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‎های کامل تصادفی طی دو سال زراعی (1401-1399) در مجتمع آموزش عالی گناباد با سه تکرار انجام شد. مقادیر مختلف زغال زیستی (شامل مقادیر صفر، 5، 10 و 20 تن در هکتار) به‎عنوان عامل اصلی و تیمارهای تغذیه‎ای گوگردی (شامل کاربرد خاکی گوگرد، محلول‎پاشی نانوکود گوگرد و شاهد) به‎عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که در هر دو سال زراعی بیشترین ارتفاع بوته (به‎ترتیب با 41 و 39 سانتی‎متر ارتفاع بوته در سال زراعی اول و دوم) و تعداد شاخه فرعی (با ترتیب با 28 و 30 شاخه فرعی در سال زراعی اول و دوم) در تیمار کاربرد تلفیقی 20 تن در هکتار زغال زیستی و محلول‎پاشی نانوکود گوگرد بدست آمد و در هر دو سال زراعی، استفاده از گوگرد معمولی و محلول‎پاشی نانوکود گوگرد در سطوح بالاتر زغال زیستی (10 و 20 تن در هکتار) منجر به تولید سطح برگ و قطر ساقه بیشتری نسبت به کاربرد این نهاده‎های تغذیه‎ای گوگردی در سطوح پایین‎تر زغال زیستی شد. بیشترین تأثیر تیمارهای تغذیه‎ای گوگردی بر میزان کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل زمانی بروز یافت که از آن‎ها همزمان با زغال زیستی استفاده گردید، به‎عنوان مثال میزان کلروفیل a در شرایط محلول‎پاشی نانوکود گوگرد همزمان با کاربرد 5، 10 و 20 تن در هکتار زغال زیستی به‎ترتیب 42، 54 و 72 درصد در سال زراعی اول و به‎ترتیب 43، 54 و 73 درصد در سال زراعی دوم بیشتر از مقدار این صفت در شرایط محلول‎پاشی جداگانه نانوکودگوگرد بود. به‎طور کلی بر اساس نتایج این پژوهش، به‎نظر می‎رسد مصرف تلفیقی زغال زیستی با گوگرد معمولی و یا نانوکود گوگرد ضمن بهبود خصوصیات کمی مرزه می‎تواند منجر به بهبود ویژگی‎های فیزیولوژیکی آن شده و تولید محصول عاری از مواد شیمیایی را در این گیاه دارویی ارزشمند تضمین کند.