چالشهای بخش کشاورزی در مواجهه با خشکسالی و کمبود آب و راهکارهای احتمالی

چکیده مقاله

افزایش مصرف آب به دلایل توسعه صنایع، گسترش سطح زیر کشت آبی و افزایش مصارف شهری و صنعتی همراه با جمعیت رو به رشد، تغییر اقلیم و خشک‌سالی‌های پی در پی، دسترسی به آب با کیفیت در ایران را به شکل فزاینده‏ای کاهش داده و توانایی بخش کشاورزی کشور را در دستیابی به امنیت غذایی زیرسوال برده است. خشک‌سالی به‌عنوان یکی از پیچیده‌ترین ﺑﻼیای ﻃﺒﯿﻌﯽ، زندگی کشاورزان ساکن ﻣﻨﺎﻃﻖ روﺳﺘﺎﯾﯽ را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻗﺮار داده و امروزه محدودیت دسترسی به آب به معنی توسعه کمتر و حتی چالش در درون و بین کشورها است. منابع موجود آب در ایران نمی‏تواند همه تقاضاهای فزاینده موجود را برآورده سازد و بنابراین نیازمند حفاظت، مدیریت و استفاده مناسب‏تر است. در کوتاه‌مدت، برای متحول ساختن مدیریت مصرف آب کشاورزی باید به ورای راه‌حل‌های صرفاً تکنیکی گام نهیم. در دوراهی مدیریت و حفاظت پایدار و تولید غذا برای جمعیت رو به رشد کشور، باید توجه داشت که ایران در دهه های پیش رو، ناگزیر به ایجاد مشارکت همگانی جهت مدیریت پایدار آب با هدف حفظ و مدیریت منابع موجود آب شیرین، افزایش بهره وری از منابع آبی (عمدتاً به کمک فناوری و مهندسی)، افزایش عملکرد گیاهان زراعی و کارایی مصرف زراعی و اقتصادی آب است. ازآنجاکه ﺷﺪت و ﮔﺴﺘﺮه خشک‌سالی تقریباً تمام کشور را در بر گرفته است، ﺷﻨﺎﺧﺖ و درک اثرات و تبعات اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه بر بخش کشاورزی و اتخاذ رویه منطقی مدیریت مصرف آب ﺿﺮوری است.