بررسی و تحلیل تمثال پنجه دست حضرت عباس (ع) در آثار هنرمندان ایرانی مکتب سقاخانه (نمونه موردی: پرویز تناولی، حسین زنده رودی، فرامرز پیلارام)

چکیده مقاله

پنجه دست نمادی است که در بسیاری از ادیان و فرهنگ های جهان با نام «خمسه» (خمسا) شناخته می شود. برخی از هنرمندان مانند حسین زنده رودی، پرویز تناولی، صادق تبریزی، مسعود عربشاهی، فرامرز پیلارام، منصور قندریز، ناصر اویسی و ژازه طباطبایی در قالب مکتب هنری سقاخانه، رویکردی نو به عناصر و آیین های هنرهای سنتی و دینی، چون نمادهای عاشورایی به ویژه دستان حضرت عباس (ع) در حادثه کربلا، در خلق آثار خود دارند. حال این سوال مطرح می شود که تمثال پنجه دست حضرت عباس (ع) چه معانی و کاربردی در آثار هنرمندان ایرانی مکتب سقاخانه داشته است؟ روش تحقیق از نوع کیفی، با رویکرد توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات کتابخانه ای است. نتایج مشخص کرد که در آثار این هنرمندان تمثال پنجه دست حضرت عباس (ع) تداعی کننده اقتدا به حضرت ابوالفضل (ع) و معنای مقدس شفاعت او می باشد و در جوار کاسه و ستاره شش پر، نشان از واقعه کربلا و سقا بودن و علمداری او دارد.