در جهت شناخت ماهیت دوره نوجوانی و کاربردهای آموزشی و تربیتی آن در آموزش متوسطه، این کتاب در 3 بخش و 8 فصل تنظیم شده است. بخش اول دارای 2 فصل به ماهیت مدیریت آموزشی و مدیریت آموزشگاهی و ماهیت و طرح ماهیت و مراحل رشد از منظر روان شناسی پرداخته، موضوعی که شناخت این دوره برای هر پرورشکار، مربی، معلم، مدیر و والدین دارای اهمیت است. بخش دوم، 4 فصل که به ماهیت ابعاد زیست شناختی، روان‌شناختی و به ماهیت جامعه شناختی دوره نوجوانی پرداخته است. بخش سوم و انتهایی کتاب دارای 2 فصل بوده که ابتدا نگاهی کلی به آموزش دوره متوسطه شده و سپس در فصل نهایی به بررسی ماهیت دوره جوانی، با هدف ترسیم دورنما و چشم اندازی از تداوم رشد و تربیت(به تعبیری زمان اخذ تصمیمات مهم) پرداخته شده است.